Boerderij & Landgoed

Oldambtster BOERDERIJ met aan weerszijden twee krimpen gebouwd in 1884 in een Eclectische stijl in opdracht van Jonkheer Mr. J.E.A. van Panhuys op het landgoed Nienoord. In 1915 werd aan de hoofdschuur een veestal vastgebouwd onder architectuur van C.H. Eldering uit Hoogkerk, waarbij de gevels van de hoofdschuur ook werden vernieuwd. De familie Van Panhuys verhuurde vanaf 1916 de boerderij aan derden, tot in 1950 de gemeente de boerderij aankocht. Sinds 1976 is de boerderij in gebruik als werkplaats met kantoor. De boerderij en de tuin zijn toen gerestaureerd en het interieur is aangepast aan de nieuwe functie.
De boerderij is gelegen op de zuidwestgrens van het landgoed Nienoord. Voor de boerderij ligt een fraaie tuin, die in 1976 zijn symmetrische aanleg kreeg. In de tuin staat een aantal monumentale rode en groene beuken.

Omschrijving
Oldambtster BOERDERIJ bestaande uit een voorhuis uit 1884 met hoofdschuur vernieuwd in 1915, en een aangebouwde BIJSCHUUR uit 1915. De boerderij heeft aan de voorzijde een rechte gevel en aan de achterzijde een gevel met wolfeind. Het VOORHUIS is opgetrokken in een roodbruine baksteen. Het dak, gedekt met een nieuwe pan, heeft een geprofileerde goot, en op de nok een gemetselde schoorsteen met kap (oorspronkelijk twee schoorstenen). De voorgevel (noord) heeft decoratief beschilderde windveren met decoratieve houten makelaar en heeft op de scheiding met de topgevel een brede bakstenen gevelband met meandermotief in donkere steen. In de voorgevel de hoofdentree in een iets risalerende middenpartij, bestaande uit een dubbele paneeldeur met deurlichten met gietijzeren panelen onder een tweeruits bovenlicht met rollaag en wenkbrauwboog in donkere baksteen; voor de deur een gemetselde stoep (twee treden). Aan weerszijden van de entree twee zesruitsvensters met rollaag en wenkbrauwboog van donkere baksteen, en natuurstenen onderdorpels die overgaan in een cordonlijst. Boven de entree een dubbel venster met bovenlichten met uitgespaard rond raam, onder een houten fronton steunend op twee consoles; de midden- en onderdorpel worden gemarkeerd door diamantknoppen in natuursteen; onder het dubbele venster een rechthoekig vlak met siermetselwerk in rode en donkere baksteen. Aan weerszijden van het dubbele venster een ijzeren roosvenster met Davidstermotief en rollaag van donkere steen.

In zowel de oost- als de westgevel twee zesruitsvensters met rollaag en wenkbrauwboog in donkere steen en natuurstenen onderdorpels die overgaan in een cordonlijst; in beide gevels een krimp. In de krimp aan de oostgevel twee (vernieuwde) openslaande vensters onder een vierruits bovenlicht met rollaag en wenkbrauwboog in donkere steen, en een (vernieuwde) deur met bovenlicht met rollaag en wenkbrauwboog in donkere steen. In de krimp aan de westgevel twee zesruitsvensters met rollaag en wenkbrauwboog in donkere steen, en een klein venster (oorspronkelijk een deur met bovenlicht).

De HOOFD- en de BIJSCHUUR zijn opgetrokken in een rode baksteen op een trasraam van gesinterde klinkers. De hoofdschuur met wolfeind en de bijschuur met wolfdak zijn beide gedekt met riet en een strook zwarte Friese golfpannen; in de nokeinden uilenborden; (vernieuwde) goten op houten klossen. In de westgevel van de hoofdschuur negen getoogde ijzeren negenruitsvensters onder een segmentboog van gele en rode baksteen en dubbele houten schuurdeuren. In de noordgevel (krimp) een later dichtgemetseld venster. In de achtergevel van de hoofd- en bijschuur een fries van gele en rode baksteen, hoge dubbele houten deeldeuren, twee dubbele staldeuren met dubbele drieruits bovenlichten en strek van kalkzandsteen (niet origineel), vier getoogde ijzeren twaalfruits vensters met segmentboog met sluit- en aanzetstenen van gele baksteen, en twee opgeklampte schuurdeuren onder een drieruits bovenlicht met rollaag met sluit- en aanzetstenen van gele baksteen. In de oostgevel van de bijschuur negen getoogde ijzeren achtruits vensters met segmentboog met sluit- en aanzetstenen van gele baksteen, een opgeklampte deur en een (nieuwe) deur. In de deels vernieuwde noordgevel van de bijschuur twee getoogde ijzeren achtruits vensters met segmentboog met sluit- en aanzetstenen van gele baksteen (waarvan er één later is dichtgemetseld), een nieuwe raampartij (oorspronkelijk schuurdeuren) en een gevelsteen met: “19 T. v.d. Veen 15.” In het INTERIEUR zijn alleen van belang: in het voorhuis het balkenplafond met geschilderde sjablonen en de houten schouw.

Waardering
Oldambtster boerderij met aangebouwde bijschuur van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde
– als voorbeeld van een Oldambtster boerderij uit 1884 met bijschuur uit 1915 in een Eclectische stijl
– vanwege de opvallende detaillering en het materiaalgebruik
– vanwege de historische en ruimtelijk-visuele relatie met het landgoed Nienoord
– vanwege de markante ligging aan de zuidwestelijke rand van het landgoed